ไหมขัดฟัน เป็นที่รู้จักกันมานานพอสมควรแล้ว แต่จนถึงปัจจุบันนี้ ก็ยังมีคนจำนวนไม่น้อยที่อาจจะไม่รู้ประโยชน์ของไหมขัดฟัน ไม่ได้ใช้ไหมขัดฟันเป็นประจำทุกวัน แต่สำหรับคนที่จัดฟันแล้ว คงปฏิเสธไม่ใช้ไหมขัดฟันไม่ได้ ลองมาดูกันว่า ไหมขัดฟันสำหรับคนจัดฟันมีความสำคัญอย่างไร
ไหมขัดฟันคืออะไร
ไหมขัดฟันเป็นอุปกรณ์ที่มีลักษณะเป็นเส้นยาวขนาดเล็กบางคล้ายเส้นด้ายพอที่จะแทรกเข้าไปในระหว่างฟัน เพื่อช่วยทำความสะอาดผิวฟันที่อยู่ตามซอกระหว่างฟัน โดยที่ไหมขัดฟันทำขึ้นจากวัสดุที่มีความเหนียว ลื่น ทำจากวัสดุประเภทโพลีเอธีลีน แต่เรียกว่าไหม
ไหมขัดฟันที่ดี ต้องมีความเหนียว ไม่เปื่อยง่าย ไม่มีความคม ที่ทำให้เกิดระคายเคืองหรือบาดแผลเมื่อใช้งาน ต้องไม่เป็นอันตรายต่อเหงือกและซอกฟัน
ประโยชน์ของไหมขัดฟัน
ไหมขัดฟันนั้น ต้องใช้ควบคู่กันกับการแปรงฟันให้สะอาด เนื่องจากแปรงสีฟันนั้น อาจทำความสะอาดได้ไม่ทั่วถึงในส่วนที่อยู่ตามซอกฟัน จึงต้องใช้ควบคู่กัน สิ่งที่ไหมขัดฟันทำได้มากกว่าก็คือ กำจัดเศษอาหารที่ยังตกค้างตามซอกฟันให้ออกมา โดยเฉพาะในรายที่ฟันไม่ได้เรียงเป็นระเบียบ มีฟันซ้อน ฟันเก มีซอกฟันที่ซับซ้อนกว่า การแปรงฟันตามปกติด้วยแปรงสีฟันจึงไม่สามารถเข้าถึงได้ แต่ไหมขัดฟันเป็นเส้น สามารถแทรกซอกซอนได้ทั่วถึงกว่า รวมถึงฟันซี่ที่อยู่ด้านในสุดที่บางครั้งแปรงสีฟันทำหน้าที่ได้ไม่ถนัดเพราะใหญ่เกินไป และตัวแปรงโค้งงอตามใจไม่ได้ ดังนั้น หากจะถามว่าใครควรใช้ไหมขัดฟันบ้าง ก็ต้องตอบว่า ทันตแพทย์แนะนำให้ทุกคนใช้ไหมขัดฟันเป็นประจำ เพื่อจะได้ทำความสะอาดฟันได้มากยิ่งขึ้น ทั้งนี้ ได้ระบุว่า ควรใช้หลังอาหารทุกวัน รวมถึงก่อนนอนด้วย
วิธีใช้ไหมขัดฟันอย่างถูกวิธี
ก่อนใช้ไหมขัดฟัน ควรแปรงฟันอย่างถูกวิธีให้เรียบร้อยก่อน เพื่อเป็นการทำความสะอาดโดยรวม เหลือไว้เฉพาะส่วนที่แปรงสีฟันไม่สามารถทำความสะอาดได้หมดจด จากนั้นจึงใช้ไหมขัดฟัน โดย
- เลือกไหมขัดฟันที่มีคุณภาพสูง เนื่องจากเวลาขัดฟันเราต้องดึงไหมไปมา หากไหมขัดฟันคุณภาพต่ำ อาจขาดได้ง่าย หรือเป็นขุย หรือครูดเหงือกได้
- ดึงไหมขัดฟันจากตลับ ให้มีความยาวพอสมควร คือ ต้องม้วนกับนิ้วมืออย่างน้อย 2-3 ทบ เพื่อยึดไหมขัดฟันให้แน่นขณะทำความสะอาดฟัน และต้องมีความยาวเหลืออีกประมาณ 8-12 นิ้ว เพื่อสะดวกเวลาต้องสอดเข้าทำความสะอาดฟันซี่ในๆ
- ขึงไหมขัดฟันให้ตึงขณะแทรกเข้าตามซอกฟันทีละซี่ โดยกดลงจากสุดโคนฟัน ดึงให้แนบกับตัวฟัน ใช้นิ้วบังคับทิศทางขึ้นลง ขยับหมุนให้ทั่วถึงทั้งฝั่งซ้ายและขวา จากนั้นจึงค่อยเปลี่ยนไปทำซี่ต่อไป ในลักษณะเดียวกัน กรณีมีฟันซ้อนอาจต้องใช้เวลานานกว่า เพื่อทำความสะอาดให้ทั่วถึง
- เวลากดลงถึงเหงือก ระวังอย่าแรงเกินไป อาจเลือดออกได้ แต่ไม่ต้องตกใจหากเริ่มทำใหม่ๆ ใช้บ่อยๆ จะเริ่มคล่องขึ้น
- เสร็จแล้วทุกซี่ ค่อยบ้วนปากด้วยน้ำสะอาด หรือบางคนถนัดที่จะแปรงฟันอีกรอบเพื่อความมั่นใจ
ไหมขัดฟันสำหรับคนจัดฟัน
ไหมขัดฟันทุกคนควรใช้เพื่อความสะอาดยิ่งขึ้นของฟัน แต่สำหรับคนจัดฟันแล้ว ไหมขัดฟันถือว่าจำเป็น เพราะฟันที่มีเครื่องมือจัดฟันติดอยู่ ยากที่แปรงสีฟันทั่วไปจะทำความสะอาดได้ทั่วถึง ต้องไหมขัดฟันเท่านั้น ทั้งนี้เพื่อให้ไหมขัดฟันซอกซอนผ่านซอกฟันที่มีเครื่องมือติดอยู่ได้ จำเป็นต้องมีอุปกรณ์อีกชิ้นหนึ่งที่เรียกว่า Floss threader ซึ่งเป็นที่สอดไหมขัดฟัน ถ้าลองนึกภาพก็จะคล้ายเครื่องมือช่วยร้อยเข็มของผู้สูงอายุนั่นเอง คือ ต้องใช้ปลายของ Floss threader นำทางเข้าไปในระหว่างซอกฟัน โดยร้อยไหมขัดฟันที่ห่วงแล้วดึง จากนั้นก็ใช้ไหมขัดฟันทำความสะอาดตามซอกฟันเหมือนปกติ คือทำได้แต่ยากกว่า เพราะต้องเข้าไปในระหว่างเครื่องมือจัดฟันแต่ละซี่ แต่ถึงยากอย่างไร ก็จำเป็นต้องทำ ไม่เช่นนั้น จะเกิดปัญหาจุลินทรีย์ที่มากับเศษอาหารที่ฝังอยู่ ทำให้มีเรื่องของฟันผุ หรือเหงือกอักเสบตามมาระหว่างจัดฟันได้ และปัญหาเหล่านี้ ดูแลรักษายุ่งยากกว่าฟันที่ไม่ได้มีการจัด
ผลข้างเคียงของการใช้ไหมขัดฟันที่มักเข้าใจผิด
โดยรวมแล้ว ยังมีคนอีกไม่น้อยที่ยังไม่ได้ใช้ไหมขัดฟัน หรือแม้แต่คนที่จัดฟันเองก็อาจละเลยที่จะใช้เพราะความยุ่งยากและใช้เวลาในครั้งแรกๆ ยังมีอีกเหตุผลหนึ่งก็คือ ความเข้าใจผิดในข้อเท็จจริงว่า การใช้ไหมขัดฟันบ่อยๆ เป็นเหตุให้ฟันห่างบ้าง ทำให้เหงือกร่นบ้าง ซึ่งความเป็นจริงแล้ว ไม่ได้เป็นเช่นนั้นเลย หากเราใช้ไหมขัดฟันอย่างถูกวิธี ไม่รุนแรงเกินกว่าเหตุ มีแต่ประโยชน์ ไม่มีโทษอะไร
การใช้ไหมขัดฟันสำหรับคนจัดฟัน มีความจำเป็นยิ่งกว่าคนที่ไม่ได้จัดฟัน และต้องมีการเรียนรู้เพิ่มขึ้น เพื่อทำได้อย่างถูกต้องและใช้งานได้อย่างมีประสิทธิภาพ สนับสนุนให้การจัดฟันมีความต่อเนื่อง ไม่ต้องมาแก้ปัญหาที่เกิดจากจุลินทรีย์ที่ก่อให้เกิดฟันผุหรือปัญหาเหงือกอักเสบ
